Page 86 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

101
Bender’in “toplumsal yükümlülükleri kapsayan” larını evcil toplumlarda yaygın bir fallik simge olarak
“üretim fazlası”yla ilgili ifadelerinden alıntı yaparsak: yorumlar, Forest da benzer şekilde boğaların Neolitik
104
“dikkatlerin yerel sistemler, hanehalkı seviyesinde işle- sembolizmde toplumdaki eril düzenin bir simgesi olarak
nen işgücü süreçlerine değil, daha çok toplumsal ilişkiler kullanıldığını göstermiştir (topraklar genellikle erkeğin
ve toplumsal süreçleri içeren daha büyük sistem üzerinde soyundan geçer). Simgesel dünya ile çiftliklerdeki gerçek
olması gerekir”. Kıbrıs’ta toplumsal ilişkiler ağı kısıtlıdır hayvanları birbirine karıştırmamak gerekir. Ancak, gerek
ve üretimin toplumsal değil, sadece beslenme hedeflerini ekonomik önemi gerekse simgesel niteliği nedeniyle bü-
takip ederek nüfusa orantılı bir şekilde düşük tutulması- yükbaş hayvanların yüksek değer ve prestij barındırması
na karar verilmiştir. Toplumsal bağlamın sıkı olmaması ve toplumsal öykünme bağlamında beklenen tüm alışve-
anlaşılıyor ki toplumsal kullanım amacıyla ne fazladan rişlerde ve hediye/karşı hediye törenlerinde gereğinden
üretime izin vermiş (üretim gücü açısından) ne de destek- fazla yer alması olasıdır. Fırat havzasında Bos genellikle
lemiş (öykünme açısından) olup, ön-evcilleşme evresinin sürüde belirgin bir oranda bulunuyorsa ve fiziksel olarak
(genetik değişim içermeyen hayvancılık) Hirokitya ev- evcil hale geliyorsa aslında bu durum Orta ve Geç Çanak
resinin sonuna kadar (en azından) adada neden bu kadar Çömleksiz Neolitik B döneminde toplumsal öykünmenin
kalıcı olduğuna açıklık kazandırmaktadır. tavan yaptığı görüldüğünde tesadüfi bir durum olmaya-
105
KIbrIS’tA bÜYÜKbAŞ HAYVAnLArIn OrtADAn bilir – Orta Anadolu için bk. Arbuckle .
106
107
KAYbOLmASIYLA İLGİLİ GİZem prestijle yönlendirilen öykünme adada yukarıda zanne-
Neolitik grupların toplumsal dinamikleri konusundaki dildiği gibi gelişmemişse, bu durum belki de en azından
bu görüş aynı zamanda sığırların (Bos) Kıbrıs’tan şaşır- kısmen sığırların neden uzun süre nüfusun ilgisini çekme-
tıcı bir şekilde ortadan kaybolmasına makul bir açıklama diğini açıklayabilir. Bu durum özellikle köylerin her biri-
102
getirebilir . Güneybatı Asya’da her yerde özel konteks- nin tamamıyla kendi içine kapandığı, toplumsal rekabetin
lerde bulunan çok sayıda süslü kafatası ve boynuzlar hiç yoksa bile çok kısıtlı olduğu bir sırada hayvan-gıda
bu türün Neolitik sembolik dünyasında belirgin bir yeri ekonomisinin neredeyse sadece keçiye dayandığı Hirokit-
olduğuna işaret ediyor olabilir. Bourdieu boğa boynuz- ya evresi için geçerlidir.
103

peltenburg et al likewise explain the lack of spe- phase (herding without genetic alteration) remained so
100
cialization in the lithic industry as a consequence of persistent on the island, all the way to the end of the
a demographic deficiency, citing that “sites remained Khirokitian horizon (at least).
small on Cyprus” and “the additional necessary ingre- the enigma Of the Disappearance Of Cattle From Cyprus
dient of a large sedentary population base capable of This insight into the social dynamics of Neolithic
supporting true specialization was missing from the groups could also provide a plausible explanation for
Cypro-ppNB”. This observation seems to apply even the astonishing disappearance of cattle (Bos) from Cy-
better to the core economic sphere of animal herding. It prus . The numerous ornamental bucrania found in
102
seems to reveal the loose degree of production going on specific contexts everywhere in southwest Asia may
between individuals and groups on the island. imply that this species held a prominent place in the
It is worth quoting Bender on surplus production Neolithic symbolic world. Bourdieu interprets horns
101
103
that covers social obligations, who states that “attention of bulls as a widespread phallic symbol among do-
must focus not so much on the local systems, the labor mestic societies, and Forest has likewise shown that
104
processes operating on a household level, but on the bulls, in the Neolithic iconography, stood as a symbol
larger system of social relations and social processes.” for the masculine order of the society (inheritance of
In Cyprus, the network of social relations is circum- land generally goes through the male line). It is import-
scribed, and the production is determined to have ant not to amalgamate the symbolical world and the
remained at a level proportionally as low as the popula- real animals of the farm. However, both because of its
tion, only pursuing nutritious goals and not social ones. (economic) weight and of its symbolic attribute, cattle
The loose social context, apparently, neither permitted are likely to have embodied high value and prestige
(in terms of force of production) nor promoted (in and to be overrepresented in all the transactions and
terms of emulation) the production of surpluses for so- gift/counter-gift ceremonies expected in a context of
cial uses. It also explains why the proto-domestication social emulation.

101 BENDER 1978: 210. 100 PELTENBURG et al. 2001: 53
102 SIMMONS 2009: 6; DAVIS 2003: 263. 101 BENDER 1978: 210.
103 BOURDIEU 1998: 44. 102 SIMMONS 2009: 6; DAVIS 2003: 263.
104 FOREST 1993. 103 BOURDIEU 1998: 44.
105 BODET 2012. 104 FOREST 1993.
106 ÖKSÜZ 2002.
107 ARBUCKLE 2013.
84