Page 112 - TINA Dergi Sayi 09

TINA
TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi
Denizcilik Arkeolojisi Dergisi
GEÇMİŞİN BATIK İZLERİ: YENİKAPI
GEÇMİŞİN BATIK İZLERİ: YENİKAPI
BATIKLARI MAKET SERGİSİ
BATIKLARI MAKET SERGİSİ
suNkEN TraCEs of THE pasT : a ModEl
* Hilal Güler
ExHıBıTıoN of THE yENİkapı sHıpwrECks

* Hilal Güler

Fig. 1: Yenikapı kazı alanı
Fig. 1: Yenikapi Site Excavation

Yenikapı’da İstanbul Arkeoloji Müzeleri tarafından raf ve görsel notlar ile desteklenen yerinde belgeleme
gerçekleştirilen kurtarma kazılarında arkeologlar Bi- çalışmaları sürdürülmüştür. Arazideki tüm doküman-
zans Dönemi’nin Marmara Denizi kıyısındaki en önem- tasyon işlemlerinin ardından, gemileri oluşturan ahşap
li limanı olan Theodosius elemanların demonte edilme aşamasına geçilmiştir. Bu
Fig. 1: Yenikapı kazı alanı Limanı’nı ortaya çıkartmış-
lardır. (fig. 1) Arkeologlar Theodosius Limanı’nda, kararın nedenlerinden biri birleşim detayı gözükmeyen
ardından, gemileri oluşturan ahşap elemanların demonte
enikapı’da İstanbul Arkeoloji Müzeleri tarafından
günümüzde denizden yaklaşık 500 metre içeride kalmış parçaların sökülmesi yoluyla inşa yönteminin belirlen-
gerçekleştirilen kurtarma kazılarında arkeologlar
edilme aşamasına geçilmiştir. Bu kararın nedenlerinden biri
elli sekiz bin metrekarelik bir alanda arkeolojik kazı birleşim detayı gözükmeyen parçaların sökülmesi yoluyla
YBizans Dönemi’nin Marmara Denizi kıyısındaki en mesidir. (fig. 2-3)
önemli limanı olan Theodosius Limanı’nı ortaya çıkartmış-
Araziden laboratuvara gelen ve aralıksız devam eden
çalışmalarını sürdürdüler. Gün ışığına çıkartılan batık inşa yönteminin belirlenmesidir (Fig. 2-3)
lardır. (Fig. 1) Arkeologlar Theodosius Limanı’nda, gü-
Araziden laboratuvara gelen ve aralıksız devam eden ça-
gemilerin çoğunluğunun belgeleme, konservasyon ve çalışmalarında tüm parçaların 1:1 çizimleri yapılarak
nümüzde denizden yaklaşık 500 metre içeride kalmış elli
lışmalarında tüm parçaların 1:1 çizimleri yapılarak ahşap
rekonstrüksiyon çalışmaları İstanbul Üniversitesi, Ede- ahşap yüzeyler üzerinde döneminin teknolojisini gös-
sekiz bin metrekarelik bir alanda arkeolojik kazı çalışmala-
yüzeyler üzerinde döneminin teknolojisini gösteren alet iz-
biyat Fakültesi Sualtı Kültür Kalıntılarını Koruma Ana- teren alet izleri, çentikler, geçme yerleri gösterilmiştir.
rını sürdürdüler. Gün ışığına çıkartılan batık gemilerin ço-
leri, çentikler, geçme yerleri gösterilmiştir. Böylece yapım
ğunluğunun belgeleme, konservasyon ve rekonstrüksiyon
teknikleri hakkında yorumda bulunma imkanı sağlanmıştır.
bilim Dalı tarafından sürdürülmektedir. Böylece yapım teknikleri hakkında yorumda bulun-
çalışmaları İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Sualtı Görsel notlar ile desteklenen belgeleme çalışmalarında gemi
Yenikapı, Marmaray-Metro kazı alanında bugüne ma imkanı sağlanmıştır. Görsel notlar ile desteklenen
Kültür Kalıntılarını Koruma Anabilim Dalı tarafından sür- parçalarındaki biçim farklılıkları, yapım düzeni, tasarım,
kadar ortaya çıkartılan 37 batık, Erken ve Orta Bizans belgeleme çalışmalarında gemi parçalarındaki biçim
metal ve ahşap kullanımı, alet izleri, onarımları, kullanılan
dürülmektedir.
Yenikapı, Marmaray-Metro kazı alanında bugüne kadar farklılıkları, yapım düzeni, tasarım, metal ve ahşap kul-
Dönemi’ne tarihlenmektedir. Batıklar, bu döneme ait teknolojiyi belirlemeye yardımcı olmuştur (Fig. 4).
Kazı çalışmalarının sonuçlanmasından sonra, batıkların
ortaya çıkartılan 37 batık, Erken ve Orta Bizans Döne-
en büyük toplu gemi buluntu gurubu olmasının yanı lanımı, alet izleri, onarımları, kullanılan teknolojiyi be-
belgeleme ve konservasyon çalışmaları, İÜ Yenikapı Ba-
mi’ne tarihlenmektedir. Batıklar, bu döneme ait en büyük
sıra, oldukça iyi korunmuş halde günümüze ulaşma- lirlemeye yardımcı olmuştur. (fig. 4)
toplu gemi buluntu gurubu olmasının yanı sıra, oldukça iyi
tıkları Araştırma Laboratuvarı’nda aralıksız olarak devam
ları nedeniyle de büyük önem taşımaktadır. Çoğunun etmiştir. Birebir çizimleri ve katalog dokümantasyonu ta-
Kazı çalışmalarının sonuçlanmasından sonra, batıkla-
korunmuş halde günümüze ulaşmaları nedeniyle de büyük
su hattına kadar yükselen kaplamaları, tasarımları hak- rın belgeleme ve konservasyon çalışmaları, İÜ Yenikapı
mamlanan gemiler için kimyasal emdirme prosedürüne ge-
önem taşımaktadır. Çoğunun su hattına kadar yükselen kap-
kındaki bilgilerin bütünleştirilmesine imkan tanımış, Batıkları Araştırma Laboratuvarı’nda aralıksız olarak
çilmiştir. Değerlendirme ve analiz aşamasında olan gemi-
lamaları, tasarımları hakkındaki bilgilerin bütünleştirilme-
sine imkan tanımış, yapım teknikleri üzerinde de şimdiye
lerin fotomozaik ve görsel notlar ile rapor tutma işlemleri
yapım teknikleri üzerinde de şimdiye kadar bilinme- devam etmiştir. Birebir çizimleri ve katalog doküman-
yapılmaktadır. Ayrıca, gemilerin yapım teknikleri ve kon-
kadar bilinmeyen birçok veriye ulaşılmasını sağlamıştır.
yen birçok veriye ulaşılmasını sağlamıştır. Üzerinde tasyonu tamamlanan gemiler için kimyasal emdirme
Üzerinde çalışılan tekne ve gemilerin bu özellikleri belgele-
servasyonu doktora tezleri kapsamında çalışılmaktadır. Yü-
me metodunun yönlendirilmesinde başlıca etken olmuştur. prosedürüne geçilmiştir. Değerlendirme ve analiz aşa-
çalışılan tekne ve gemilerin bu özellikleri belgeleme rütülen gemi yapım teknolojisi çalışmalarında amaç mevcut
İlk aşamada in situ ölçümler alınmış ardından fotoğraf ve masında olan gemilerin fotomozaik ve görsel notlar ile
metodunun yönlendirilmesinde başlıca etken olmuştur. parçaların incelenmesi yoluyla eksik parçaların nasıl olabi-
leceğini belirlemek ve verilere bağlı olarak da tüm gemi ve
görsel notlar ile desteklenen yerinde belgeleme çalışmaları
İlk aşamada in situ ölçümler alınmış ardından fotoğ- rapor tutma işlemleri yapılmaktadır.
sürdürülmüştür. Arazideki tüm dokümantasyon işlemlerinin tekne elemanları arasındaki ilişkileri ortaya çıkarmaktır.
* Restoratör-konservatör Hilal Güler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Taşınabilir Kültür Varlıkları Koruma ve Onarım Bölümü.
hilalguler.yk@gmail.com
*Hilal Güler, Restorator & Conservator, Division of Conservation of Marine Archaeological Objects, Faculty of
Literature, İstanbul University . hilalguler.yk@gmail.com
10
110