Page 114 - TINA Dergi Sayi 09

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

Ayrıca, gemilerin yapım teknikleri ve konservasyonu likle eğrilerin omurga üzerine iğneler ile tutturulması ile
doktora tezleri kapsamında çalışılmaktadır. Yürütülen başlanmıştır. Sonraki aşamada mevcut eğrilerin bir kısmı
gemi yapım teknolojisi çalışmalarında amaç mevcut ve olması gereken yüksekliğe tamamlanmış model eğrile-
parçaların incelenmesi yoluyla eksik parçaların nasıl ri omurga üzerine yapıştırılmıştır. Omurgaya yapıştırılan
olabileceğini belirlemek ve verilere bağlı olarak da tüm bu parçaların aralarına diğer mevcut eğriler, çizimlerine
gemi ve tekne elemanları arasındaki ilişkileri ortaya çı- göre belirlenen orijinal yerlerine yapıştırılmıştır. Kap-
karmaktır. lama tahtalarının açılım çizimlerine göre kesilen balsa
Tüm bu çalışmalar neticesinde zamanın dondurulmuş plakalar bu eğrilerin altına yerleştirilerek sabitlenmiştir.
bir kesitini sunan Theodosius Limanı’nda bulunan gemi- Tekne ve gemilerin hesaplanan uzunluk ve genişliği ile
ler, Antik Çağ ve Orta Çağ gemi yapım teknolojisi ve ge- kaplamaların yükselme açılarına göre belirlenen küpeşte
lişimi konusunda eşsiz katkılarda bulunacaktır. Yenikapı hattı ince balsa plakadan kesilmiş; eğriler ve omurgaya
kazılarında ele geçen ve 5.-11. yüzyıllar arasına tarihlen- tutturulmuştur. Tekne ve gemilerin günümüze ulaşan ori-
dirilen bu batıklar kullanım amaçlarına göre temel ola- jinal kısımlarının vurgulanması amacıyla maketlerdeki
rak iki grupta ele alınmaktadır. Birinci grup değişik bo- ilgili bölümler siyah renkle boyanmıştır. (fig. 5)
yutlardaki ticaret gemileriyle temsil edilmektedir. İkinci Yrd. Doç. Dr. Işıl Özsait-Kocabaş’ın titiz çalışmaları
grubu ise kadırga veya kürekli gemiler oluşturmaktadır. sonucu hazırladığı Yenikapı ruhunu yeniden canlandıran
YenİKAPI bAtIKLArI ArAŞtIrmA mAKetLerİ batık maketlerinin sergi açılışı 22 Kasım 2017 tarihinde
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sualtı Kültür İstanbul Üniversitesi Gemi rekonstrüksiyon ve Konser-
Kalıntılarını Koruma Anabilim Dalı öğretim üyesi Yrd. vasyon Laboratuvarında gerçekleştirilmiştir. Sergide 21
Doç. Dr. Işıl Özsait-Kocabaş’ın yapmış olduğu araştır- adet geminin maketi, maketlerin yapım aşamasını göste-
ma maketleri Yenikapı’dan çıkarılan batıkların gerçek ren fotobloklar ile batıkların in situ durumunu belgeleyen
boyutlarını belirlemeye yönelik bir ön çalışmanın ürü- fotoğraflar yer almaktadır. Maketlerin sergiye hazırlan-
nüdür. Batıkların restitüsyonlarına yönelik bu çalışma- ması aşamasında Yenikapı ekibinden Cem Akgün, Emre
da 21 adet batığın in situ durumda alınan Total Station Şener, Hilal Güler ve Mehmet Sağır katkıda bulunmuş-
ölçümlerinin AutoCAD programında yapılan çizimleri, lardır.
foto-mozaikleri ve arazi fotoğrafları değerlendirilmiş- Maket sergisi, 600 yıllık bir süreçte değişik zamanlar-
tir. 1:20 ölçeğinde yapılan bu maketler batıkların yapım da batmış olan Yenikapı gemilerinin boyutsal ve biçimsel
tekniği ve rekonstrüksiyon çalışmalarına kaynak olacak çeşitliliğini, üç boyutlu ve karşılaştırmaya müsait şekilde
niteliktedir. izleme olanağı sunmaktadır. Maketler, en küçüğü 9 metre
Maket çalışmalarına, tamamlaması yapılmış olan eğri olan farklı uzunluklardaki ticaret gemileri ve boyları 30
ve omurga çizimleri ile rhinoceros programında açılım- metreye ulaşan kadırgalar arasındaki farklılıkları net bir
ları yapılmış kaplama çizimlerinin 1:20 ölçeğinde çıktı- biçimde ortaya koymaktadır. 22 Kasım–08 Aralık tarih-
ları alınarak başlanmıştır. Her bir elemanın çıktısı oriji- leri arasında gezilen serginin laboratuvara yaptığı görsel
nal kalınlığına uygun balsa ağacı üzerine çizilmiş; daha katkı ve öğretici değerinin bulunması nedeniyle, kalıcı
sonra hassasiyetle kesilmiştir. Birleştirme işlemine önce- sergiye dönüştürülmesi planlanmıştır.

Fig. 3: Dış kaplama tahta-
larının kaldırılması
Fig. 3: removal of exteri-
or planking
112