Page 74 - TINA Dergi Sayi 09

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

SOnuÇ: tOPLumSAL tArİHİn KÜÇÜK HAreKetLerİ kültürel temasların gerçekleşmiş olabileceği sonucuna
OLArAK DenİZ ÜrÜnLerİnİn tÜKetİmİ varılabilir. Olağan bir durum olan sürüklenme sonucun-
Balıkçılık ve kabuklu deniz ürünlerini toplama etkin- da balıkçıların ara sıra ve kendiliğinden gerçekleşen bir
likleri ve bunların yan ürünleri denizle farklı biçimlerde bağ kurma mekanizması yaratmış olması olasıdır. Keş-
uğraşmayı gerektirmiş olup, seyir teknikleri, balıkçılık fedilmemiş topraklar ve adalar, yeni hammaddeler, yeni
teknolojisi, balık koruma yöntemleri denizciliğin ge- toplumsal ve ekonomik temasların bu tür beklenmedik
lişmesine ve toplumlar arası bağlar kurmaya katkıda olaylar ve şansızlıklar sonucunda keşfedilmiş olduğunu
bulunmuştur. Ege’de sürekli olarak balıkçılık yapan hayal edebiliriz.
topluluklar gemi yapımı ve seyir teknolojilerinin geliş- Bu anlamda denizden faydalanmanın hiç bir za-
mesine en çok katkıyı sağlayanlardır. Balıkçı toplumla- man tarihsel gelişimin lokomotifi veya toplumların
rın “yelken ve gemi inşası sanatlarındaki” becerileri hiç daha karmaşık hale gelmelerinde ana itici güç olma-
de şaşırtıcı olmayan bir şekilde etnografik anlatılarda dığı sonucuna varılmalıdır. Bunun yerine, biz balıkçı-
kabul görmektedir . Farklı boyut, davranış ve ortam- lık ve kabuklu deniz ürünleri toplamayı farklı yaş ve
87
lardaki balık ve kabuklu deniz ürünlerinin hedeflenmesi toplumsal cinsiyet gruplarının yer aldığı, yıl boyunca
özel teknolojilerin denenmesi ve geliştirilmesini teşvik yapılan, günlük, küçük ölçekli kıyı etkinlikleri oldu-
etmiş olmalıdır. Ayrıca komşu bölgelerdeki balıkçıların ğunu düşünüyoruz. Balıkçılık ve balıkçılıkla ilgili her
ortak avlanma alanlarında birbiriyle temas kurma fırsatı tür deniz kaynağından faydalanmanın tarih öncesi
oluyordu. Ağustos 2015 tarihinde görüşme yaptığımız Ege topluluklarının günlük yaşamını belirlemesi ola-
yaşlı bir balıkçı olan Muammer Can, 1980’lerin başla- sı değildi; fakat balık eti besin tüketimini çeşitlendir-
rında Midilli Adası yakınlarında Müsellim Geçidi’nde menin harika bir yoluydu. Balıkçılık ayrıca özellikle
birbirlerinin dillerini anlamasalar da sohbet edip bir- kıtlık dönemlerinde elde edilebilir bir besin kaynağı,
birlerine hediyeler verdikleri Yunanlı balıkçılarla kar- bir miktar prestij kazanma ve eğlenceli zaman geçirme
şılaştıklarını söyledi. Muammer Can kendi bahçesinde fırsatıydı. Balıkçılığın öneminin Braudel’in söz ettiği
yetiştirdiği patlıcan, domates ve yeşil biberleri küçük gibi “tarihteki büyük eylemler” üzerindeki etkisinden
bir uzo şişesi karşılığında takas ettiğini belirtti. Bazen değil, daha çok mikro ölçekli ve devamlılık gösteren
balıkçılardan birinin seyir sırasında şansı yaver gitmez- farklı yaş, toplumsal cinsiyet ve statü gruplarını içine
se, avladıkları balıkları paylaştıkları bile olurmuş. Ayrı- alan sosyal ağlar oluşturma yeteneğinden kaynaklan-
ca bir fırtına sonrasında sürüklenerek Midilli kıyılarına dığı fikrindeyiz . Bu sosyal ağlar kültürel etkileşim ve
88
çıkan ve 1-2 gün orada misafir edilip Türkiye’ye dönen aktarımın tarihsel temellerini oluşturmaktaydı. Tarih
balıkçı hikayelerinden bahsetti. Bu hikayeler arkeolo- öncesi Ege’de toplumsal tarihi yönlendiren altta yatan
jik bir zemine aktarıldığında, denizin ortasında çeşitli mekanizmayı “tarihin bu küçük hareketleri” oluştur-
toplulukların faydalandığı ortak avlanma alanlarında muş olmalıdır.

87 MALINOWSKI 1984, 121.
88 BrAUDEL 1972.

72