Page 12 - TINA Dergi Sayi 09

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

* Müge Şevketoğlu

Anahtar kelimeler: akanthou/tatlısu, kıbrıs, akeramik Neolitik, obsidyen, Deniz taşıtı.
Keywords: akanthou/tatlısu, cyprus, aceramic Neolithic, obsidian, seafaring vessel.
ÖZet
Kıbrıs’ın kuzey kıyısında yer alan petra tou Limniti Akeramik Neolitik yerleşim yerinin kazısı yaklaşık bir asır önce ya-
pılmıştır. petra tou Limniti’de bulunan az sayıda obsidyen bu buluntuların Anadolu kökenli olabileceği görüşünü ortaya
atmış ancak bu görüş pek dikkate alınmamıştır. Bu çalışmayı takiben yapılan Khirokitia kazılarında ele geçen obsidyen
sayısının az olmasından dolayı, mimari kalıntıların benzerliğinden yola çıkılarak Kıbrıs’ın ilk yerleşiklerinin Levant kıyı-
larından geldiği ihtimali üzerinde durulmuştur. Son 25 yılda Kıbrıs’ın güneyinde yapılan Akeramik döneme ait yerleşim-
lerde yapılan kazıların sonuçları adada bilinenden 1600 yıl daha önce insanların varlığını ispatlamıştır. Bu topluluklarla
birlikte gelen Anadolu obsidyen miktarının yine az olmasından dolayı 1992 yılından itibaren kazısı yapılan Shillouro-
kambos’da bulunan yüzlerce obsidyen bu varsayımı yine ortadan kaldıramamıştır. Kıbrıs’ın kuzeyinde 1996 yılında araş-
tırılmaya başlanan Tatlısu-Çiftlikdüzü’nde ise binlerce obsidyen buluntu Anadolu-Kıbrıs ilişkilerini ispatlayarak yeni bir
sayfa açmıştır. Ada olmasından ve anakara ile jeolojik tarihinde hiçbir kara bağlantısı olmamasından dolayı, bu yerleşik
insanların adaya anakaranın hangi bölgesinden geldikleri sorusu halen yanıtlanamamış gibi görünse de, Tatlısu- Çiftlik-
düzü bu sorunun cevabını potansiyel olarak verebilecek bir Akeramik Neolitik yerleşim yeridir. Kazılarda açığa çıkarılan
binlerce Anadolu menşeli obsidyen bunun bir göstergesi olup Neolitik dönem insanlarının geniş denizcilik ağları ile ana-
karaya bağlı olduklarının delillerini ortaya koymaktadır. Bu makalede ayrıca MÖ 9. binyılda Tatlısu toplumunun deniz
aktivite kabiliyetlerine işaret eden balıkçılıkla ilişkili küçük buluntular da irdelenerek, bu ilk Kıbrıslıların ne tür bir deniz
taşıtı kullanmış olabilecekleri değerlendirilmeye çalışılmıştır.
aBStRaCt
The Aceramic Neolithic settlement at petra tou Limniti on the northern shores of Cyprus was excavated approximately a
century ago. A limited amount at obsidian artifacts found at petra tou Limniti suggested that they might have originated from
Anatolia, however this view was not taken seriously. Some other low amounts of obsidian artifacts uncovered during the
Khirokitia excavations that followed this excavation have evoked the possibility that the first inhabitants of Cyprus might
have come from the Levantine coast based on the similarity of the architectural remains. The excavations performed at the
Aceramic period settlements in southern Cyprus during the last 25 years prove the existence of people on the island even 1600
years earlier than previously known. As the amount of the Anatolian obsidian artifacts that were revealed alongside these
assemblages was also limited, hundreds of obsidian artifacts revealed in Shillourokambos that has been excavated since 1992
still failed to rule out that possibility. On the other hand, thousands of obsidian finds uncovered at Tatlısu-Çiftlikdüzü in the
north of Cyprus in 1996 have turned a new page by demonstrating the connection between Anatolia and Cyprus. Since Cyprus
is an island, and never had a connection with the mainland in its geological past, and while the question from which part of
the mainland these inhabitants arrived to the island remains unanswered, it seems that the Aceramic Neolithic settlement of
Tatlısu- Çiftlikdüzü has the potential to provide some answers to this question. Thousands of obsidian finds originating from
Anatolia revealed in excavations support it, and provide the evidence that the Neolithic period settlers were tightly connected
to the mainland through a wide seafaring network. This article also attempts to evaluate the small finds related with fishing
activities as an indication of the seafaring activity capabilities of Tatlisu inhabitants during the 9 century BC in order to find
th
out what kind of a seafaring vessel these first Cypriots might have utilized.

KIbrIS PreHİStOrYA ArAŞtIrmALArInIn KISA tArİHÇeSİ A brIeF HIStOrY OF PreHIStOrIC StuDIeS In CYPruS
Kıbrıs, arkeolojik açıdan ilk olarak 1927-1931 yılları ara- A systematic and large-scale archaeological
sında Swedish Cyprus Expedition (İsveç Kıbrıs Keşif He- exploration of Cyprus was initiated between
yeti) tarafından, sistematik ve geniş çaplı bir şekilde araştı- 1927 and 1931 by the Swedish Cyprus Expe-
rılmaya başlar. dition.

* Müge Şevketoğlu Orcid ID: 0000-0001-9003-0067 Arkeoloji, Kültürel Miras ve Konservasyon Merkezi Güzel Sanatlar, Tasa-
rım ve Mimarlık Fakültesi Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Haspolat 99040. proheritage@gmail.com
* Müge Şevketoğlu Orcid ID: 0000-0001-9003-0067 Archeology, Cultural Heritage and Conservation Center Faculty of Fine
Arts, Design and Architecture International Cyprus International University, Haspolat 99040. proheritage@gmail.com
10