Page 38 - TINA Dergi Sayi 09

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

Her zaman olduğu gibi arkeologlar büyük ölçüde bu duruma birer istisna oluşturmaktadır (Fig. 1).
22
olumlu jeomorfolojik koşullara ve iyi korunma duru- Hayvancılık için adalara çifter çifter taşınacak olan
muna bağlı olarak kazıları sırasında ortaya çıkardıkları hayvanlar (koyun, keçi, domuz ve ineklerin bile)
malzeme parçalarının kalıntılarından ilk ada halkının dahil büyük yük taşımaya yeterli yerleri olmaları ge-
günlük yaşamını her açıdan yeniden canlandırmaya rektiğinin hesaba katılması dışında kullanılmış olan
çalışır. Deniz seviyesinde yerleşim alanının büyük bö- tekne tiplerine ilişkin soruları yanıtlamak mümkün
lümünün sular artında yok olmasına yol açan sürekli değildir. Nitekim Ag. Petros’da bulunan hayvan ke-
olarak yükselme ya da arkeolojik kültür toprağının mikleri evcil ve vahşi hayvanların (her iki takson da
binlerce yıldır uzun süreli ve şiddetli hareketlere maruz bölgede endemik değil) ilk yerleşenler tarafından yak-
kalmasına karşın ayakta kalan Ag. Petros örneğinde laşık olarak MÖ 6,000’li yıllarda getirilmiş olduğunu
yeniden canlandırma sürecinde adanın ekolojisi, yerleş- teyit etmektedir. Yerleşimde bulunan üç bin civarın-
23
menin mekansal düzeni ve topluluğun sosyoekonomik daki evcil koyun, keçi, domuz ve sığırların yanısıra
yapısıyla ilgili bulguları içeren kalıntılardan yararla- alageyik (Dama dama) ve yaban keçisi (Capra ibex)
nılmaktadır. İzlenen yeniden canlandırma deneysel kemiği bunu desteklemenin yanısıra ister “çiftçilik
24
olabilir, ancak Agios Petros arkeolojik alanı kazısında yapan denizciler” isterse “denizcilik yapan çiftçiler”
ortaya çıkan mevcut arkeolojik bulgulara çok yakın densin bu erken dönem deniz maceracıları için gerekli
bir şekilde düşünülmelidir. Her türde erzak (yiyecek, lojistiğe de ışık tutmaktadır. 25
hayvanlar, aletler, vs.) yüklü teknelerle yolculuk yapan Bu noktada ilk çiftçiler geldiğinde Kyra Panagia
küçük bir çiftçi grubu kuzey Ege Denizi’nde Anadolu adası kıyısının neye benzediğini gözümüzde canlandır-
ile Yunanistan anakarası arasında tam ortada yer alan, mak da aynı derecede kritik önem taşımaktadır. 1980’li
günümüzde tüm Sporatlar bölgesinin en iyi demirleme yıllarda sahil şeridinin arkeolojik açıdan canlandır-
yeri olmayı sürdüren korunaklı Kyra-Panagia koyunda masında keşif çalışmaları yapılarak, zamanı için öncü
karaya çıkmıştır (Fig. 5). Bu grubun yolculuğa nereden niteliğinde sualtı saha çalışmaları sonucunda koşullar
başladıkları açık değil, ancak yakın zamanda öne sürül- ve bu cesur denizcilerin kullanabildikleri hareket gücü,
düğü gibi Doğu Adalarının olası bir yola çıkış noktası Ege Denizi’nin tehlikeli sularında yolculuk yapmala-
olduğu düşünülebilir. Midilli, Limni, Sakız Adası ve rına olanak sağlayan denizcilik becerileri ve adaların
21
Anadolu kıyılarındaki adaların henüz araştırılmamış haritası konusundaki geniş bilgi birikimleri ortaya kon-
olması talihsiz bir durum. Her ne kadar son arkeolojik muştur. Bu çalışmalar henüz arkeolojik açıdan halen
bulgular yakında bu görünümü değiştirebilse de, Samos yeterli derecede belgelendirilemeyen, ancak birkaç bin
Adası’nın karşı kıyısında bulunan Menderes deltasın- yıl öncesine dayanan denizcilik geleneği hipotezini des-
daki Çukuriçi Höyük gibi araştırılmış arkeolojik alanlar teklemektedir.
21 HOrEjS 2016.
22 ÇİLİNGİrOĞLU et al 2012.
23 EFSTrATIOU 1985.
24 SCHWArTZ 1982.
25 PILAAr-BIrCH 2017.

Fig. 4: Kyra panagia
koyundaki Ag. petros
Adacığı ve sular altın-
da kalan bölümünde
1981 yılı kazıları
devam ederken
Fig. 4: Excavations in
progress in 1981 on
the islet of Agios Pet-
ros and its submerged
part, in the bay of
Kyra Panagia
36