Page 40 - TINA Dergi Sayi 09

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

Fig. 5: Kyra
panagia’da Ag.
petros Koyu’n-
daki güvenli
demirleme yeri
(üst sağ köşede)
Fig. 5: The
safe anchorage
of the bay of
Agios Petros in
Kyra Panagia
(seen in upper
right corner)

Ag. Petros koyunda yürütülen saha çalışması farklı (2m’ye 3m) yığınlarının işlevinin ne olduğunu sap-
dönemlerdeki sualtı topografisinin titiz bir şekilde yeni- tayabilmek ilginç olacaktır; bunlar denizcilerin tek-
den canlandırılmasına yol açmıştır (Fig. 6). 26 neleri denizden çekmek için oluşturduğu demirleme
Sualtı çalışması hem arkeolojik alanın ilk kuru- noktalarına benzeyen bir düzenekler miydi?
luşunda (yaklaşık MÖ 6,000’li yıllar) varolan sahil Seksenlerin başlarında yapılan sualtı araştırmala-
şeridinin biçimini hem de bunu izleyen birkaç yüz- rıyla ilgili daha uzmanlaşmış çalışmalarda Ag. Petros
yıldaki değişimleri gösteren birkaç farklı seviyedeki Koyu’nda geniş bir zaman aralığında yerel insan
sondajdan oluşmuştur. Kısaca özetlemek gerekirse, ekolojisini ve adanın tarihsel sürekliliğini etkilemiş
farklı derinliklerde yükseklik çizgileri Ag. Petros’un olan deniz ilerlemesi dönemleri üzerine yoğunla-
bir adacık olmadığını, adeta bir amfitiyatro gibi şılmıştır. Yerleşmenin yaşam süresi boyunca belirli
inşa edilmiş Neolitik yerleşmenin önünde oluşmuş dönemlerdeki denizin yükselme hızını belgelemek
mükemmel bir doğal limanla denize doğru uzanan ve bu ada toplumunun günlük yaşamında tetikleyici
karasal bir yüksek çıkıntı olduğunu göstermiştir (Fig. rol oynayan paleo-çevresel olayların canlandırılması
7). Aynı şekilde önemle vurgulanması gereken bir önemliydi. Sualtı tortul örneklerinin tane boyutu ana-
diğer nokta da sualtı kültür toprağının (kıyıda bulu- lizi (deniz derinliğine göre tutulan silt ve kil miktarı-
nan kalıntıların önünde) buluntu topluluğu açısından nın ölçümü) deniz seviyesinde Ag. Petros’ta yaşayan
çok zengin olmasıdır (Fig. 8), bu da yerleşmenin denizci insan topluluğunun yaklaşık MÖ 6,000’lerde
sualtında kalan bölümünün günümüze kadar güçlü ve bunu izleyen yıllarda ekolojik dengesini temelde
akıntılardan ve rüzgarlardan iyi korunmuş olduğu- etkilemiş olabilecek birkaç yavaş ve hızlı yükseliş
nu göstermektedir. Ana kayaya kadar inilen sondaj olayı olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, du-
27
katratları (1X1m) bol miktarda seramik, yontma taş, rumun bu olması pek olası değildir. Kyra Panagia
obsidyen parçaları ve 250’den fazla tanımlanabilir Koyu’nda yerleşen küçük denizci topluluğunun kıyı
hayvan kemiğinin yanısıra tane boyutu analizi için bölgelerinin sualtında kalması ya da kaynakların
sediman örnekleri sağlamıştır (bkz. aşağıda). Ag. zorlu bir şekilde sonuna kadar kullanılması (su kay-
Petros’un sualtında kalmış olan bölümünde gelecek- naklarının yönetimi, evcil keçilerin aşırı otlanması
teki alan çalışmalarının bu erken Neolitik Dönem gibi) nedeniyle oluşan uzun süreli ekolojik etkileri
Egeli denizci insan topluluğunun günlük yaşamının başarıyla göğüslemiş olduğu görülmektedir. Bu ne-
28
az bilinen yönlerine ve deniz tarafından yok edilen denle benzeri çevresel değişimlerin hızlı bir şekilde
arkeolojik bulgulara ışık tutacağı umut edilmektedir. oluşmadığı ve insanların yeni duruma uyum sağlaya-
Örneğin, 1.5 m ile 5 m arasındaki derinlikte sual- bilecek zaman ve esnekliğe sahip olmuş olduğu öne
tı alan çalışması yapıldığı sırada bulunan iri kaya sürülebilir. 29

26 FLEMMING 1983, 641.
27 EFSTrATIOU 1985, 164.
28 LEPPArD - PILAAr BIrCH 2016, 47.
29 EFSTrATIOU 2013, 27.
38