Page 35 - TINA Dergi Sayi 09

TINA

Maritime Archaeology Periodical

Gerçekten neler olduğu bir yana, Ege Adaları’nda regardless of what really happened, the next stage
gelişimin bir sonraki evresi, yeni koşullar Güneydoğu of development in the Aegean islands is characterized
Anadolu, Kıbrıs ve Yakın Doğu gibi uzaklardaki toprak- by a flare of internationalism, as the new conditions
larda halihazırda gerçekleşmekte olan olayların bölge- in the area were echoing events already taking place
deki yankısı niteliğinde olduğundan uluslararasıcılığın in the distant lands of southeast Anatolia, Cyprus, and
işaret fişeği olma özelliği gösterir. Bu dönem çiftçilik the Near East. It is the era of the spread of farming
yapan insan topluluklarının MÖ 8.binyıldan başlayarak groups out of the Near East in different directions,
Yakın Doğu’dan farklı yönlere doğru yayıldığı dönemdir beginning in the 8 millennium BCE and often de-
th
ve sıklıkla karadan ve denizden ‘toplu göç’ olarak ta- scribed as an ‘exodus’ by land and sea. It is widely
8
nımlanır . Günümüzde çiftçilik yapan insan gruplarının acknowledged today that the process involved in the
8
yer değiştirmesiyle ilgili sürecin yer değişimi ve hareket relocation of farming groups encompassed a wide
mekanizmaları olarak çok değişik ekolojik, sosyoekono- range of ecological, socioeconomic, and cultural
mik ve kültürel seçimleri kapsadığı, sıklıkla uzun süren choices, as mechanisms of change and movement in
kronolojik duraksamalara ve coğrafi fay hatlarına yol space, often leading to long periods of chronological
açtığı genel anlamda kabul görmüştür . Bu bağlamda bu halts and geographic fault-lines. In this context, at
9
9
gelişmelerin oluştuğu zamanlarda denizin bir yolculuk, the time these developments were taking place, the
insanlar arasında irtibat veya, belki de, engel olarak role of the sea as a means of travel, human contact,
oynamış olduğu rol yadsınamaz ve bu rol arkeologlar or perhaps as a barrier, is undeniable and recognized
tarafından Doğu Akdeniz ve Ege’de gerçekten neler by archaeologists as a factor of key importance for
olduğunu anlama için kilit öneme sahip bir faktör olarak understanding what was really going on in the eastern
görülmektedir . Mediterranean and the Aegean.
10
10
Dolayısıyla, Yakın Doğu’dan harekete geçen bu küçük Thus, there is growing archaeological evidence that
çiftçi topluluklarından bazılarının batıya doğru karasal some of these small groups of farmers ‘on the move’
yolları izlemek yerine (veya belki de bunlara ek olarak) from the Near East, instead of following land routes
yolculuk ve yaşam tarzı aracı olarak Ege’nin uzun süre- to the west (or perhaps complementary to them), took
den beri var olan denizcilik geleneğinden faydalanarak advantage of the longstanding maritime tradition of
gemilere bindiklerine dair arkeolojik bulgularda artış the Aegean as a means of travel and a way of life - and
vardır . Bu deniz hareketlerinin çıkış noktası (karasal boarded boats. Although important details of these sea
11
11
veya kıyıdan), katedilen mesafe, süre veya lojistiği movements, such as their setting of departure (inland
(kullanılan gemi tipleri, taşınılan kargo, vs) ve benzeri or coastal), range, duration, or logistics (the type of
önemli ayrıntılar tahmin niteliğinde kalmakla birlikte , boats used, cargo carried, etc.) remain speculative,
12
12
mevcut bulgular arkeolojik anlatıları bir çok seçenekle the available evidence leaves archaeological narratives
ucu açık bırakır: bunlardan bazıları kesinlikle çok man- with many options open: some of them absolutely
tıklı, bazıları fazlasıyla varsayımsaldır, bir kaçı ise tama- rational, others highly hypothetical, and a few en-
men hayali olmaktan ileri gidememiştir . tirely imaginative. One can reasonably wonder, for
13
13
Örneğin, bu deniz yoluyla taşınan çiftçi insan toplu- instance, whether these seaborne farming groups had
luklarının Ege’yi varış noktası olarak seçip, bu yüzden their Aegean destination targeted and therefore set out
belirli bir adada (Girit) koloni oluşturup oluşturmadığı to colonize a specific island (Crete), or whether they
14
14
veya kuzeybatı Anadolu’da Gökçeada/İmroz gibi kıyıya moved cautiously by making timid attempts to visit
yakın adaları ziyaret etmek için temkinli hareket ederek islands close to littoral areas such as Gökçeada/Imbros
ihtiyatlı bir şekilde hareket edip etmedikleri merak edi- off the coast of northwest Turkey (Fig. 1). Or were
15
lebilir (Fig. 1). 15 they leapfrogging by leaving empty spaces between
Yoksa yola çıkış ile varış noktaları arasında boş alanlar the place of their departure and final destination? Were
bırakarak sıçramalı bir şekilde mi ilerliyorlardı? Bu grup- these groups aware of what they were likely to encoun-
lar vardıkları yerde yerel çevresel koşullar ve adalarda ter when they arrived, in terms of local environmental
yaşamakta olan yerli grupların (Mezolitik) olası varlığı conditions, or the possible presence of indigenous
gibi nelerle karşılaşabileceklerinin farkında mıydılar? groups already inhabiting the islands (Mesolithic)?

8 BAr-YOSEF 2001. 8 BAr-YOSEF 2001.
9 BrAMI 2014, GAUTHIEr 2016. 9 BrAMI 2014, GAUTHIEr 2016.
10 ÇİLİNGİrOĞLU and ÇAKIrLAr 2013, HErrLE et al 10 ÇİLİNGİrOĞLU and ÇAKIrLAr 2013, HErrLE et al
2018, DOUKA et al 2017. 2018, DOUKA et al 2017.
11 ÇİLİNGİrOĞLU 2017. 11 ÇİLİNGİrOĞLU 2017.
12 HOrEjS et al. 2015. 12 HOrEjS et al. 2015.
13 PILAAr-BIrCH 2017, BrAMI 2014, AMMErMAN 2011. 13 PILAAr-BIrCH 2017, BrAMI 2014, AMMErMAN 2011.
14 EFSTrATIOU et al 2013. 14 EFSTrATIOU et al 2013.
15 ErDOĞU 2016. 15 ErDOĞU 2016.
33