Page 30 - TINA Dergi Sayi 12

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

Ege havzası, ılıman Akdeniz iklim bölgesi içinde The Aegean basin is a very suitable place for human
insan yaşamı için cok elverişli, özel bir yer tutar. Ana- life within the temperate Mediterranean climate. Par-
dolu’nun Ege Denizi kıyılarının çok girintili çıkıntılı ticularly for seafarers, the diversity of environment re-
uzanışına bağlı ortam çeşitliliği ise özellikle denizci sulting from the highly indented nature of the Aegean
toplumlar için tarih öncesi çağlardan beri çok çekici coasts of Anatolia has been an attraction since prehis-
olmuştur. Denize uzanan yüksek dağ kıyıları arasında, toric times. Deltas developed between high mountains
akarsuların yerleşip şekillendirdiği çukurlukların kıyı- that extend to the sea on the shores of depressions that
larında deltalar gelişmiştir. Deltalar morfolojileri hızla contain streams. Deltas are very special areas with rap-
değişen, buna uygun olarak çeşitli yaşama ortamlarının idly changing morphology, and accordingly enable the
oluştuğu çok özel alanlardır (fig. 8). formation of various habitats (Fig. 8).
Neolitik Çağda (yaklaşık 11-7 bin yıl önceler), deniz During the Neolithic Age (around 11,000-7,000 years
seviyesi yükselerek denize açılan vadi çukurluklarına ago), when the sea level rose and the sea encroached
sokulurken, doğal kaynaklara daha bağımlı olan insan upon valley depressions, human groups preferred to set-
toplulukları böyle alanların ekolojik zenginliğinden tle down in such places in order to benefit from abun-
yararlanmak için buraları yerleşme yeri olarak tercih dant ecological resources. The streams on the land side
etmişlerdir. Kara tarafındaki akarsular tatlı su gerek- met their freshwater requirements. In the coastal zones
sinimini karşılamıştır. Tatlı-tuzlu suların karıştığı kıyı where freshwater and saltwater were mixed, the shal-
zonlarında ise kıyı önündeki sığlıklar ve kıyı gerisin- lows in front and lagoons behind the shores created ar-
deki lagünler, uygun biyolojik özellikleri ile çeşitli ve eas of diverse and rich marine food resources (fish and
zengin denizel besin kaynağı (balık ve kabuklu deniz shellfish) with their useful biological features. Many
canlıları) alanları meydana getirmiştir. Bunlarla besle- waterfowl and terrestrial game animals that relied upon
nen birçok su kuşları ve tatlı suya gelen kara av hay- these resources for nourishment become another source
vanları ise diğer bir hazır besin kaynağı olmuştur. Öte of nutrition. On the other hand, after human transition
yandan, yerleşik hayata geçen insan için yeni oluşan to settled life, the potential of newly-formed alluvial ar-
alüvyal alanların (taşkın ovaları) tarım için uygunluğu, eas (flood plains) for agriculture, and the presence of
gerideki dağlık alanların henüz tahrip edilmemiş or- still-untouched forests in the mountainous areas behind
man varlığı (av alanı ve yapacak-yakacak ağaç varlığı (as a source for hunting areas, firewood, and the gradu-
ve giderek odun kömürü üretim kaynağı olarak) da al use of wood-coal as a resource for production) were
önemli zenginlik kaynaklarıdır. Coğrafi çevrenin özel- among other major resources. The wealth resulting
liklerinden kaynaklanan bu zenginlik ekonomik, kültü- from resource-rich aspects of the geographical environ-
rel ve teknolojik gelişmeye yansımış, giderek bölgenin ment that became reflected in economic, cultural, and
özgün ürünleri olan zeytin-zeytinyağı ve üzüm-şarap technologic development, as well as olive-olive oil and
üretimi öne çıkmıştır. Bunların deniz yoluyla ticare- grape-wine production (products specific to the region),
ti, limanların ve liman kentlerinin gelişimine neden increasingly came to the forefront. Trade by sea result-
olmuştur. Kalkolitik ve Tunç çağlarından başlayarak ed in the development of harbors and harbor cities. The
metal and wood-coal trade, which became important
önem kazanan maden ve odun kömürü ticaretiyle li- beginning in the Chalcolithic and Bronze Ages, led to
man kentleri gelişmiş, kentler daha da zenginleşmiştir. flourishing harbor cities and prosperous cities inland.
Neolitik ve Kalkolitik çağlarda insan etkinliklerinin During the Neolithic and Chalcolithic ages in low
yoğunluk kazandığı, özellikle deltalar gibi alçak kıyı coastal areas, such as deltas where human activity was
alanlarında, deniz seviyesi yükselmesinin yavaşlaması more intensified, slowing or ceasing of sea level rise
veya durması ile alüvyon birikimi daha etkin duruma resulted in further activation of alluvial deposits. This
geçmiş ve alüvyonlarla kaplanan bu alanların günü- has made it impossible for us to identify settlement ar-
müzde belirlenmesine imkân kalmamıştır. Öte yandan, eas covered by alluvial deposits. On the other hand, the
Anadolu’nun Ege kıyılarında belirlenebilen Tunç Çağı foundation of Bronze Age settlements that can be iden-
yerleşme yerlerinin temelleri ve bu çağlarda insanların tified on the Aegean coasts of Anatolia and the beaches
liman olarak kullandıkları kumsallar (örneğin Urla-Li- that were used as harbors during these periods (e.g., Ur-
mantepe), bugün deniz seviyesi altındadır (fig. 7). la-Limantepe) are now below sea level (Fig. 7).

28