Page 87 - TINA Dergi Sayi 09

TINA

Maritime Archaeology Periodical

SOnUçLaR Bu ön çalışma ile, Kuzey Ege’de gerçekleşen do-
Bu makalede, Çanakkale bölgesinde Holosen sonrası ğal olaylar sonrasında bölgeye yerleşen Mezolitik ve
deniz seviyesinin yükselmesi sonucu sualtında kalmış Neolitik toplumlara ait izlere ulaşılması ve deniz se-
kıta sahanlığı üzerindeki potansiyel yerleşim alanları- viyesindeki değişimlerin insan üzerindeki etkilerinin
nın araştırılmasına yönelik bir ön çalışma sunulmuştur. incelenmesine yönelik yapılacak ileriki çalışmalar için
Boğazın açılmasıyla beraber Kuzey Ege’de değişen metodoloji kurulmuş ve bölgenin kapsamlı araştırıl-
oşinografik koşullara bağlı olarak artan besine ulaşmak ması için bir temel oluşturulmuştur. Bu çalışma ile ilk
için Mezolitik ve Neolitik toplumların denize yönele- defa, yaklaşık 8000 km uzunluğundaki kıyı şeridine sa-
rek kıyı şeridini kullanmış oldukları görüşüne dayana- hip ülkemizde kıta sahanlığı üzerinde yer alan sualtında
rak, eski kıyı sahil şeridi ve çevresinde insan izlerinin kalmış olası yerleşimlerin tespitine yönelik bir araştır-
bulunabileceği öngörülmektedir. Bu doğrultuda yapı- maya başlanmıştır.
lan çalışma kapsamında Çanakkale kıyılarının Holosen teŞeKKÜr
dönemi tahmini paleo-morfolojisi haritalanmış ve bu Bu çalışma Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan
dönemden sonra büyük kara parçalarının sular altında izinle ve Kalkınma Bakanlığı finansal desteğiyle yü-
kaldığı görülmüştür. rütülmüştür. Bakanlık Temsilcisi İhsan Tercan’a; ekip
Çalışma alanında, kıyı çizgisindeki en büyük deği- üyeleri Cebrail Baydan, İrfan Yıldız, Selman Kahra-
şimin Beşige açıkları ve Bozcaada çevresinde olduğu, man ve Göksu Tatoğlu’na; veri toplama aşamasındaki
kıyı çizgisinin karaya doğru yaklaşık 35 km gerilediği katkılarından dolayı Özkan Özel, Orhan Atgın ve Buğu
görülmüştür. Kayalık kıyı şeridinde erken Neolitik’ten Doran ile SEISLAB ve tüm Piri reis Gemisi personeli-
buyana kıyının çok fazla gerilemediği; nehir deltaları- ne ve katkıları ile makalenin gelişmesine yardımcı olan
nın olduğu bölgelerde ise nispeten yüksek oranda kıyı hakemlere teşekkür ederiz.
çizgisi değişimi olduğu tespit edilmiştir. Günümüzde This map is based on the modern bathymetric con-
ada olan Bozcaada ve çevresindeki adalar topluluğu- tours and the sea level change curve during that period
nun Neolitik’te kara ile bağlantılı olduğu ve arkeolojik (Fig. 1). After mapping the paleo-coastline, we deter-
araştırmalar için potansiyel alanlar oluşturduğu görül- mined the extent of sea level rise and inundation by the
müştür. coastline from the Neolithic period to today.
Paleo-morfoloji haritası ve coğrafi koşullar değer- The fact that the water depth in Gökçeada-Bozcaa-
lendirilerek arkeolojik yaklaşımla belirlenen potansi- da-Beşige triangle is lower than 100 m indicates that
yel bir bölgede jeofiziksel bir ön çalışma yapılmıştır. Gökçeada and Bozcaada were connected with the
Eski karasal yüzey üzerinde yaklaşık 10 m kalınlığında mainland during the last glacial period about 20,000
Holosen çökelleri biriktiği tespit edilmiş, ancak gömü- years ago, i.e. they were not islands. At the beginning
lü herhangi bir anomaliye rastlanmamıştır. Bununla of the Holocene, it seems that Bozcaada and the small
birlikte, yanal taramalı sonar kayıtlarında, bölgenin archipelago in the north were connected with the main-
yoğun çapalama ve trol faaliyetlerine maruz kaldığı land (Fig. 2a), and with the sea level rise, a very large
görülmüştür. area was flooded in this region (Fig. 2b).

23 Ege Bölgesi için Neolitik Dönem kronolojisi farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle, çalışmamızda paleo-kıyı şeridi çizilirken
Holosen başlangıcı temel alınmış; Lambeck ve Purcell’in (2005) eğrisi kullanılarak, deniz seviyesinin günümüzden 12 bin yıl önce
güncel konumundan ~55 m daha aşağıda olduğu kabul edilmiş ve yaklaşık olarak söz konusu batimetri konturu göz önüne alınmıştır.
Paleo-coğrafya haritalanırken düşey tektonik hareketlilik ve sediman girdisi ihmal edilmiştir.
24 Gron, jorgensen ve Hoffman (2007), yüksek ayrımlı deniz sismiği yöntemi kullanılarak, sediman içine gömülü arkeolojik yapı
kalıntılarının akustik yansımalarını görüntülemişlerdir.
85