Page 17 - TINA Dergi Sayi 12

TINA

Maritime Archaeology Periodical

Öte yandan, yerel ve farklı nedenlerle oluşan küçük ramme) bünyesinde birçok deniz seviyesi araştırma
deniz seviyesi değişmelerini genelleştirerek küresel projesinin gerçekleştirilmiş olmasıdır. Farklı bilim
boyutta göz önüne almak da uygun değildir. Bölge- alanlarında bu konuya duyulan ilginin artmasıyla, son
sel-yerel çalışmalarda ayrıntılara girildikçe konunun on yıllarda buzul erimesi ve özellikle son buzul çağı
karmaşık niteliği daha da çok ortaya çıkmakta ve her sonrasındaki deniz seviyesi değişmeleri üzerine bir-
yerde farklı deniz seviyesi değişme eğrileri çizilebil- çok yeni çalışma yapılmıştır. Bu arada farklı kıyılarda
mektedir. Bu nedenle asıl amaç, herhangi bir yerde, yapılan ayrıntılı araştırmalar, yakın geçmişteki deniz
somut olarak gözlenebilen ve tarih öncesi çağlardan seviyesi değişmelerinin, eskiden düşünüldüğü gibi her
günümüze kadar toplumları yakından ilgilendiren ye- yerde aynı şekilde olmadığını, çeşitli bölgesel-yerel
rel, göreli (karaya göre, bağıl, rölatif) deniz seviyesi etkilerle bağıl (rölatif) değişme farklılıkları bulun-
değişmelerinin kanıtlarıyla ve nedenleriyle ortaya duğunu göstermiştir. Bu nedenle, yerel çalışmalara
konulması olmalıdır. Bunun için de en önemli veri ağırlık verilmiş ve farklı kıyı bölgelerinde birbirine
kaynağı, kıyılarda yapılacak jeomorfolojik gözlem ve uymayan deniz seviyesi değişme modelleri ortaya
araştırmalardır. konulmuştur.
Deniz seviyesi üzerine eski yorum ve teoriler SU- Kuvaterner yaklaşık son 2,5 milyon yılı kapsayan,
ESS tarafından tartışılmış , deniz seviyesinin iklim henüz sürmekte olan son (Dördüncü) jeolojik çağdır.
3
değişmelerine bağlı küresel alçalıp yükselmesi için Bu dönemin en önemli özellikleri salınımlı iklim
östatik (eustatic) kavramı kullanılmıştır. Bu konudaki değişmeleri, günümüz coğrafi özelliklerinin şekillen-
çalışmalar geçen yüzyıl ortalarından itibaren giderek mesi ve doğada insan varlığının başlamasıdır. Bunun
artan bir ilgi ve hız kazanmıştır. Bunda uydularla özellikle son 500 bin yılık döneminde dört belirgin
yapılan hassas ölçümler, bilgisayar teknolojisinden iklim salınımı olmuştur.
yararlanılarak karmaşık izostatik modellerin oluştu- Son buzul çağı maksimumu yaklaşık 20 bin yıl önce
rulabilmesi, radyometrik tarihlendirme yöntemleri gerçekleşmiş, bundan sonra, küçük duraklamalarla
(Radyokarbon, U/Th gibi), kozmojenik tarihlendirme bugünkü ılıman iklime doğru gelinmiştir. Bu süreçte
yöntemleri izotopik analizlerdeki gelişmeler önemli yaklaşık son 12 bin yıllık dönem Holosen olarak ayrı-
etkiler yapmıştır. Daha önemlisi, UNESCO çatısı lır. Holosen, insanın doğada etkin olduğu dönemdir ve
altında kurulan INQUA (International Union for Qu- başlangıcı yaklaşık olarak Neolitik çağın başlangıcına
aternary Research) ve IUGS (International Union of uyar. Başka bir ifade ile, insanın yeryüzüne yayılması,
Geological Sciences) ile bunun içinde oluşturulan kültürel ve teknolojik gelişimi Holosen’deki uygun
IGCP (International Geological Correlation Prog- iklim özellikleri ile mümkün olmuştur .
4
And the most important data source for such infor- reveals that recent sea level changes differ from previ-
mation comes from geomorphological observations and ous conceptions, and there are relative differences in
surveys along the shores. changes depending on regional-local conditions. There-
Suess discussed previous comments and theories about fore, local studies have become dominant, and incom-
sea level changes and introduced the term ‘eustatic’ for patible sea level change models have been introduced
global variations in sea level due to climatic conditions . for several coastal regions.
3
Studies on this subject have increasingly and rapidly The Quaternary is the last (fourth) and still ongoing
become popular since the middle of last century. This period of geological time that encompasses the past 2.5
popularity is significantly associated with accurate mea- million years. The most distinctive features of this pe-
surements by satellites, the ability to develop isostatic riod include oscillating climate change, shaping of the
models using computer technology, radiometric dating present-day geography, and initiation of human activity
methods (such as radiocarbon, U/Th), cosmogenic dat- in nature. From this period, particularly the past 500,000
ing methods, and advances in isotopic analyses. More years have witnessed four remarkable climate oscilla-
importantly, many research projects have been conduct- tions. The Last Glacial Maximum was approximate-
5
ed on sea levels within the INQUA (International Union ly 20,000 years ago, progressing to today’s moderate
for Quaternary Research) and the IUGS (International climatic conditions with small pauses along the way.
Union of Geological Sciences) programs founded un- During this process, the past 12,000 years are referred
der the umbrella of UNESCO and affiliated IGCP (In- to as the Holocene. The Holocene is the epoch of hu-
ternational Geological Correlation Programme). With man activities in the environment, which approximately
increasing interest in this topic from people of various corresponds to the beginning of the Neolithic Age. In
scientific fields, several new studies have been conduct- other words, with the appropriate climatic conditions of
ed during last decades on the melting of glaciers and the Holocene epoch and the dispersal of human beings
particularly on sea level changes after last glacial epoch. throughout the Earth, cultural and technological devel-
In the meantime, detailed research along the shoreline opments became possible .
4
3 SUESS 1885. 3 SUESS 1885. 15
4 KAYAN 2012, 2018. 4 KAYAN 2012, 2018.