Page 19 - TINA Dergi Sayi 12

TINA

Maritime Archaeology Periodical

Deniz seviyesinin günümüzden yaklaşık 20 bin bugünkü yüzeyin 30 metre kadar altında, deniz ile
yıl öncelerde (son buzul çağı maksimumu) -130 kaplanmadan önceki vadi tabanlarına girilmektedir
metrelerde olduğu zamanlarda kıyı çizgisi kuşkusuz, (fig. 2 ve 3) .
7
bugünkünden açıkta bulunuyordu. Yükselen deniz İzmir körfez alanı ise bütünüyle akarsularla işlenen
suları altında kalmış olan bu kıyıları bugün tam ola- bir taşkın-delta ovası olup, kıyısı Foça-Karaburun
rak belirlemek mümkün değildir. Ancak, batimetrik çizgisinin kuzeyinde yer almaktadır (fig. 1) . O za-
8
eğrilere göre kıyı çizgisinin Anadolu kıyı önündeki manki deltaların da bugünkü kıyıdan açıkta ve derin-
yapısal platformlara uyar şekilde uzandığı, arala- de gelişmiş olmaları doğaldır.
rındaki büyük körfezlerle onları belirginleştirdiği Son buzul çağı maksimumu sonrasında dünya de-
anlaşılmaktadır [Kuzeyden güneye Biga-Gelibolu, nizlerinin bir uzantısı olan Ege Denizi’nin yükselen
Madra Dağı-Bergama-Ayvalık, Çeşme-Karaburun ve suları, Anadolu’nun bloklu kıyı morfolojisi önündeki
güneyde Menteşe yöresinden batıya uzanan (Dode- yapısal çukurluklara sokularak ilerlerken, bir yandan
canese) platformları] (fig.1). Bu durumda, Ege kıta da bunlar arasındaki platformları kaplamaya başla-
sahanlığının bölümleri üzerinde bulunan bugünkü mıştır. Böylece platformlar üzerindeki yapısal (tek-
adalardan bir kısmı [Gökçeada, Bozcaada, Limnos tonik) oluşumlu dağ blokları adalara dönüşmüştür.
(Limni), Midilli (Nesos), Sakız (Chios), Sisam (Sa- Holosen başlarında (yaklaşık 12 bin yıl öncelerde)
mos), Oniki Adalar (Dodecanese)] Anadolu karasına deniz seviyesi hâlâ bugünkünden 50 m kadar alçak-
bağlanmıştır. Bu dönemde, Batı Anadolu’nun denize tadır . Batimetrik verilere göre bu aşamada Gökçe-
9
açılan büyük yapısal çukurluklarının aşağı kesimle- ada ve Oniki Adalar anakaradan ayrılmış olmakla
rindeki tabanları da deniz seviyesi ve kıyı çizgisine birlikte Bozcaada, Midilli, Sakız, Sisam ve Kos hâlâ
uyar şekilde bugünkünden alçaktadır. Örneğin gü- anakaraya bağlıdır. İzmir körfezinin büyük bölümü
neyde Küçük Menderes delta ovasının ve kuzeyde ise yine bütünüyle bir akarsu taşkın-delta ovası duru-
Karamenderes vadisi aşağı kesiminin ortalarında, mundadır.
When the sea level was at -130 meters about 30 m below the present surface in the middle of the
20,000 years ago (Last Glacial Age Maximum), lower sections of Karamenderes Valley to the north
the shoreline was undoubtedly more off-shore than and the Küçük Menderes Delta to the south (Figs. 2
today. It is not possible to accurately identify this and 3) . The İzmir Gulf domain is a delta-flood plain
7
shoreline that has remained under the rising sea entirely supplied by rivers, and the shoreline lies to
level. However, based on bathymetric curves, it the north of Foça-Karaburun line (Fig. 1) . It is natu-
8
seems that the shoreline extends in parallel with the ral that the deltas of that time formed off the present
structural platforms in front of the Anatolian coast shore and deep from the coast.
and makes them remarkable with the large gulfs The rising water of the Aegean Sea, which is an
between them [Biga-Gelibolu, Madra Mountain-Ber- extension of the world seas, following the Last Gla-
gama-Ayvalık, Çeşme-Karaburun from north to cial Maximum, advanced toward the structural de-
south and platforms (Dodecanese) extending from pressions before the blocked shoreline morphology
Menteşe to the west on the south] (Fig.1). Conse- of Anatolia, while covering the platforms between
quently, some of the present islands lying in the Ae- them. Thus, the structural (tectonic) mountain blocks
gean continental shelf [Gökçeada (Imros), Bozcaada on platforms were transformed into islands. In the
(Tenedos), Limnos (Limni), Midilli (Nesos), Sakız early Holocene (around 12,000 years ago), the sea
(Chios), Sisam (Samos), Oniki Adalar (Dodecanese)] level was still 50 m lower than today . According to
9
were connected to the Anatolian mainland. During bathymetric data, Bozcaada, Midilli (Nesos), Sakız
that period, lower sections of floors of the big struc- (Chios), and Kos (Cos) were still connected to the
tural depressions in western Anatolia that protrude to mainland, while Gökçeada and Oniki Adalar (Do-
the sea were below the present level in parallel to the decanese) were already isolated from the mainland at
respective sea level and shoreline. For example, the this phase. A major part of the İzmir Gulf was still a
valley floors prior to sea invasion are accessible at flood-delta plain.

7 KRAFT vd 2001; KAYAN 2002, 2019. 7 KRAFT et al 2001; KAYAN 2002, 2019.
8 KAYAN-ÖNER 2015 8 KAYAN-ÖNER 2015
9 KAYAN 2012, 2018. 9 KAYAN 2012, 2018.

17