Page 22 - TINA Dergi Sayi 09

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

Yukarıda da bahsedildiği üzere, Kıbrıs’ın kuzeyinde çok ender olarak günümüze dek korunabilmektedir.
yaşamış ilk yerleşik topluluklar, özellikle bölgenin Kıbrıs arkeolojisinde deniz taşıtları ile ilgili en kesin
kıyı kesimlerini tercih etmiştir. Bu durum, bahsi ge- bulgular ikonografi ve pişmiş topraktan yapılmış mo-
çen toplulukların denizci olmaları ve Anadolu kıyıları delleridir. Bu tip eserler Erken Tunç Çağı’ndan Demir
ile olası bir bağ ve iletişimlerinin bulunmasıyla ilişki- Çağı’na kadar Kıbrıs arkeolojinde bolca görülmekte
31
li olmalıdır. Havadaki nemin en düşük düzeyde oldu- ve dönemin deniz taşıtları ile ilgili değerli bilgiler sun-
ğu dönemlerde, karşılıklı olarak Anadolu’nun güney, maktadırlar. Kıbrıs’ta bilinen, olasılıkla kürekli bir ka-
Kıbrıs’ın ise kuzey kıyılarından, Toros ve Beşparmak yık betimi, oval gövdeli, içerisinde keyifli sekiz insanın
Dağları açıkça görülebilmektedir (Fig. 13). Kıbrıs gü- betimlendiği pişmiş toprak eserdir (Fig. 14). Orta Tunç
ney kıyılarından en yakın anakaraya bakıldığında ise Çağına (MÖ 2300-2000) tarihlenen eser, bugün Louvre
görülebilirlik mümkün değildir. Müzesi’nde yer alır (AO17521) . Gemi çizimleri veya
32
33
DenİZ tAŞItI betİmLerİ grafitiler ise Genç Tunç Çağı tapınaklarında ve ayrıca
34
Adayı iskan eden toplulukların, ilk kez gerçekleştiril- Ortaçağ kiliselerinin duvar ve apsislerinde yer alır .
35
miş bir keşif yolculuğu sonucunda mı, yoksa daha önce Neolitik Dönem’e ait temsili bir deniz taşıtı, Vigne
36
keşfederek planlı bir şekilde mi yerleştikleri konusu tarafından resmedilmiştir. Vigne ve Cucci , erken de-
bugün hala güncelliğini korumaktadır. Bilinçli veya bi- niz yolculuklarının olasılıkla rüzgar ve yelken ile sürü-
linçsiz “kolonizasyon” olarak adlandırılan bu durumun, len bot veya sallarla gerçekleştirildiğini önermektedir.
konuyla ilişkin araştırmalarla irdelenmesinin sorunun Erken Neolitik Dönem’de olası deniz yolculuklarına
37
çözümüne katkı sağlayacağı açıktır. Kıbrıs’ın insanlar dair varsayımlar Vigne ve Zazzo tarafından da irde-
tarafından keşfedilmesi ve buradaki yerleşik yaşamın lenmiştir. Çevrede bulunan doğal kaynaklar ve koru-
başlamasında, insanları ve beraberlerinde getirdikleri nagelmiş arkeolojik veriler ise, Akdeniz’deki en eski
hayvan ve eşyaları taşıyan deniz araçları belki de en deniz taşıtlarının olasılıkla hasır örgü/bundle reed veya
büyük katkıyı sunmuştur. Deniz aracı olmadan ne in- oyma ağaç kano/dug out boat türü araçlar olduğunu
sanların adaya gelebilmesi ne de Vigne ve Cucci ’nin önermektedir. Bunlardan en erken sayılabilecekler,
30
iddia ettiği gibi hayvanların taşınabilmesi mümkün de- İtalya’da Bracciano Gölü altında kalmış, GÖ 7 bin yıl
ğildir. Burada, Kıbrıs ve erken denizcilik konusunda öncesine tarihlenen bir Neolitik Dönem yerleşimi olan
38
gerçekleştirilmiş çalışmalara ve öne sürülmüş fikirlere La Marmota’da bulunmuş bir bot ve Tesalya’daki
değinmek yararlı olacaktır. Despilio Gölü’nde bulunmuş, GÖ 8 bin yıl öncesine
39
Organik malzemelerden yapılan ilkel deniz taşıtları tarihlenen tomruk gemi kalıntılarıdır .
30 VIGNE-CUCCI 2005.
31 WESTErBErG 1983.
32 KArAGEOrGHIS 2006, Fig. 39.
33 BASCH 1981.
34 SEVKETOGLU 2017; DEMESTICHA vd. 2017.
35 VIGNE 2009, 817, Fig. 7.
36 VIGNE -CUCCI, 2005, 188.
37 VIGNE-ZAZZO, 2014.
38 FUGAZZOLA vd. 1993.
39 MArANGOU 2003.

fig. 13: Tatlısu- Çiftlikdü-
zü’nden Türkiye Toros Dağ-
larının görünümü, Kıbrıs.
(Fotoğraf: Tatlısu Kazı ve
Araştırma Projesi Arşivi).
fig. 13: A view of Toros
Mountains in Turkey from
Tatlısu- Çiftlikdüzü, Cyp-
rus. (Photographic Archive
of the Excavation and Sur-
vey Project in Tatlısu).
20